AP và IB: Chương trình nào phù hợp cho học sinh THPT?

Khi chuẩn bị hồ sơ du học, bên cạnh các chứng chỉ quen thuộc như SAT hay IELTS, nhiều học sinh hiện nay còn tìm đến những chương trình học thuật chuyên sâu hơn nhằm tăng sức cạnh tranh và tạo điểm nhấn nổi bật trong mắt hội đồng tuyển sinh. Trong số đó, hai cái tên nổi bật và được công nhận rộng rãi trên toàn cầu là AP (Advanced Placement) và IB (International Baccalaureate Diploma).

Cùng ra đời vào thế kỷ 20, cả hai chương trình không chỉ cung cấp nền tảng kiến thức vững chắc mà còn giúp học sinh phát triển tư duy toàn diện – một bước chuẩn bị quan trọng cho hành trình học tập ở bậc đại học, đặc biệt là tại các quốc gia có nền giáo dục tiên tiến. Tuy nhiên, tại Việt Nam, AP và IB vẫn còn là khái niệm khá mới mẻ do số lượng trường triển khai còn hạn chế. Bài viết sau đây sẽ mang đến cái nhìn tổng quan về hai chương trình, đồng thời giúp bạn đọc lựa chọn hướng đi phù hợp nhất với mục tiêu và điều kiện của bản thân.

I. TỔNG QUAN VỀ AP VÀ IB

1. Lịch sử ra đời

– AP: Ra đời 1952 tại Mỹ bỏi College Board, cung cấp hơn 30 môn học ở bậc Đại học để giúp học sinh THPT chuẩn bị cho bậc học cao hơn.

– IB: ra đời 1968 tại Thụy Sĩ, tập trung vào phát triển tư duy phản biện và khả năng tiếp nhận vấn đề từ nhiều góc độ khác nhau

Theo Trung tâm Thống kê Giáo dục Quốc gia (NCES), Chương trình AP phổ biến hơn tại Mỹ với 76% các trường THPT cung cấp ít nhất 1 khóa học AP trong năm 2023 – 2024. Trong khi đó, IB được áp dụng tại hơn 5.800 trường học trên 160 quốc gia, nhưng chỉ có 5% các trường tại Mỹ.

Thời gian học đối với AP thì phụ thuộc vào môn học mà học sinh lựa chọn, thông thường mất khoảng 1 năm/môn, học sinh có thể thi 1 hoặc nhiều môn để lấy chứng nhận cho môn học đó. Đối với IB, học sinh sẽ mất khoảng 2 năm cho chương trình IB Diploma (thường cho học sinh lớp 11–12) sau khi thi đậu sẽ được nhận Bằng IB Diploma hoặc chứng chỉ IB các môn.

2. Phân biệt AP và IB

a. Tương đồng:

Cả hai chương trình này đều cung cấp khóa học ở trình độ Đại học và nhiều trường sẽ cấp tín chỉ hoặc miễn một số khóa học cơ bản nếu học sinh đạt điểm cao trong các kì thi. Từ đó, học sinh có thể tiết kiệm thời gian và chi phí học tập.

Tuy nhiên, không phải trường THPT nào tại Việt Nam cũng cung cấp loại chương trình này, AP hoặc IB thường xuất hiện ở các trường quốc tế hoặc trường tư chất lượng cao. Đa số phù hợp với học sinh cuối cấp 3 (lớp 11 – 12) để chuẩn bị cho Đại học. Ngôn ngữ giảng dạy chủ yếu là bằng Tiếng Anh.

b. Khác biệt:

• Chương trình AP:

Chương trình AP cho phép học sinh lựa chọn từ 39 môn học khác nhau, phổ biến nhất là Toán, Sinh, Hóa, Khoa học… Học sinh có thể lựa chọn tham gia từ một đến nhiều môn học trong bất kỳ năm học nào của trung học phổ thông. Điều này tạo nên sự linh hoạt và giúp học sinh tập trung vào những môn mà mình có thế mạnh. Kỳ thi AP diễn ra vào tháng 5 hằng năm, thang điểm cho mỗi môn thi là từ 1 – 5 điểm, 3 điểm trở lên được xem là “passing”, nhiều trường đại học Mỹ công nhận từ điểm 4 trở lên để chuyển đổi tín chỉ đại học.

• Chương trình IB:

Ngược lại với chương trình AP, chương trình IB yêu cầu học sinh chọn 6 môn học và theo học chúng trong suốt hai năm cuối cấp. Học sinh phải chọn ít nhất một môn từ năm lĩnh vực khác nhau và phải theo học ở hai cấp độ (Higher Level và Standard Level). Sự chọn lựa này giúp chương trình IB có tính liên kết và chuẩn hóa hơn so với AP.

Ngoài ra, học sinh theo học chương trình IB cần tham gia khóa học Theory of Knowledge (TOK), hoàn thành một Extended Essay (EE – Bài luận mở rộng 4000 từ) về một chủ đề nghiên cứu tự chọn và hoạt động ngoại khóa “Sáng tạo, thể thao, phục vụ” Creativity, Activity, Service (CAS). Điểm cao nhất cho mỗi môn học của IB là 7, điểm tuyệt đối cho 6 môn là 42. EE và TOK sẽ có điểm thưởng là 3 điểm. Còn nếu không hoàn thành CAS hoặc nhận điểm E cho TOK hoặc EE, thì học sinh sẽ không được nhận bằng IB Diploma mà chỉ được chứng chỉ học từng môn (IB certificate).

II. NÊN THEO HỌC CHƯƠNG TRÌNH NÀO?

1. Ưu điểm của từng chương trình học

Chương trình AP được đánh giá cao ở tính linh hoạt, cho phép học sinh lựa chọn môn học là thế mạnh của bản thân, không bắt buộc phải theo học toàn bộ chương trình. Nếu đã có định hướng rõ ràng về ngành học trong tương lai, học sinh sẽ được phát triển chuyên sâu về môn học theo ngành học đó.

Ở mặt khác, IB được cho là có tính toàn diện hơn, do không chỉ thử thách ở mặt học thuật mà còn đòi hỏi cao về kỹ năng sống và tư duy phản biện (thông qua TOK – CAS – EE). Ngoài ra, IB còn được công nhận ở hơn 150 quốc gia, không chỉ ở riêng Mỹ, do đó rất phù hợp cho các bạn học sinh có ý định đi du học.

2. AP phù hợp với nhóm học sinh nào?

• Ưa thích sự linh hoạt: Cho phép học sinh lựa chọn nhiều hay ít môn học dựa trên khả năng hoặc sự hứng thú của bản thân. Học sinh hoàn toàn có thể cân đối thời gian để đăng ký theo học AP cùng lúc với các môn học khác trên trường.
• Muốn theo học tại các trường ở Mỹ: Tại đây, AP được công nhận rộng rãi hơn IB, Điểm AP cao có thể giúp học sinh có được tín chỉ đại học sớm hoặc giảm bớt các khóa học tại bậc đại học.

3. IB phù hợp với nhóm học sinh nào?

• Hướng tới phát triển toàn diện, không ngại thử thách: Phù hợp với học sinh đã có nền tảng học vấn rộng, quan tâm đến lĩnh vực, đặc biệt là các vấn đề toàn cầu. IB đòi hỏi khối lượng công việc lớn với các bài luận, dự án và bài tập dài hạn, do đó học sinh cần kỹ năng quản lý thời gian và tự giác cao để theo kịp chương trình.
• Muốn theo học tại các trường đại học Quốc tế, không chỉ Mỹ: IB được công nhận rộng rãi trên toàn cầu và là lợi thế khi xét tuyển vào các trường đại học tại nhiều quốc gia khác nhau.

Vậy chương trình AP sẽ phù hợp với học sinh có quỹ thời gian hạn chế hơn muốn tập trung vào các môn yêu thích và hướng tới các đại học tại Mỹ. Còn chương trình IB thì phù hợp với học sinh muốn phát triển toàn diện, có khả năng tự giác và kỷ luật cao, hướng tới học tập tại các trường đại học quốc tế và có tư duy toàn cầu.

4. Một số tên trường học tại Việt Nam cung cấp các chương trình học này

Các trường có AP: International School Ho Chi Minh City – American Academy (ISHCMC-AA), The American School (TAS), Some bilingual programs,

Một số trường có IB tại Việt Nam: International School Ho Chi Minh City (ISHCMC), United Nations International School (UNIS Hanoi), European International School (EIS)

Trường học có cả AP và IB: St. Paul American School Hanoi, American International School Vietnam (AISVN)

Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp bạn đã giúp bạn hiểu hơn về chương trình AP và IB cũng như đưa ra được lựa chọn về chương trình phù hợp nhất với định hướng của bản thân mình. Hãy theo dõi 4WORDS để cập nhật những thông tin hữu ích nhất về du học nhé!

Thông tin thêm về du học Mỹ, danh sách trường và quy trình theo đuổi những suất học bổng lớn, quý phụ huynh và các em học viên có thể đặt lịch tư vấn trực tiếp hoặc Online cùng chuyên gia tại 4WORDS!

Trung tâm đã đồng hành hỗ trợ nhiều học trò chinh phục thành công các đại học Mỹ danh giá trong Top 30-Top 100 với học bổng lớn tới 50%, 80% và thậm chí là Full-tuition, Full-ride.